डिजीटल पुराव्यांमध्ये विशेषज्ञ असलेले फॉरेन्सिक एक्सपर्ट

 

डिजीटल पुराव्यांमध्ये विशेषज्ञ असलेले फॉरेन्सिक एक्सपर्ट विविध कायदेशीर आणि तपासी संदर्भांमध्ये महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावतात. डिजिटल पुराव्याची ओळख, संकलन, विश्लेषण आणि सादरीकरण यामध्ये त्यांचे कौशल्य आवश्यक आहे. डिजिटल पुराव्याच्या क्षेत्रात फॉरेन्सिक तज्ञाच्या काही प्रमुख भूमिका आणि जबाबदाऱ्या येथे आहेत:

 

1. पुरावा ओळख:

   - फॉरेन्सिक तज्ञ एखाद्या प्रकरणाशी संबंधित डिजिटल पुराव्याचे संभाव्य स्रोत ओळखतात. यामध्ये संगणक, सर्व्हर, मोबाईल डिव्हाइसेस, स्टोरेज मीडिया, नेटवर्क लॉग आणि बरेच काही समाविष्ट असू शकते.

2. पुराव्याचे संरक्षण:

   - ते डिजिटल पुराव्याची अखंडता जपण्यासाठी योग्य तंत्रे आणि साधने वापरतात. यामध्ये मूळ पुरावे अपरिवर्तित राहतील याची खात्री करून फॉरेन्सिक प्रतिमा किंवा मूळ डेटाच्या प्रती तयार करणे समाविष्ट आहे. मूळ डेटामध्ये कोणतेही फेरफार टाळण्यासाठी राइट-ब्लॉकिंग टूल्स किंवा हार्डवेअरचा वापर केला जाऊ शकतो.

 

3. डिजिटल पुराव्याचे संकलन:

   - फॉरेन्सिक तज्ञ भौतिक उपकरणे आणि रिमोट सिस्टम्ससह विविध स्त्रोतांकडून डिजिटल पुरावे गोळा करतात. या प्रक्रियेमध्ये पुरावा सुरक्षित करणे, कस्टडीच्या साखळीचे दस्तऐवजीकरण करणे आणि सर्व संबंधित डेटा प्राप्त झाला आहे याची खात्री करणे समाविष्ट आहे.

 

4. डेटा रिकव्हरी आणि एक्सट्रॅक्शन:

   - विशेष साधने आणि तंत्रांचा वापर करून, फॉरेन्सिक तज्ञ डिजिटल डिव्हाइसेसमधून डेटा पुनर्प्राप्त आणि काढतात. यामध्ये हटवलेल्या फायली परत मिळवणे, फाइल स्ट्रक्चर्सचे विश्लेषण करणे आणि मेटाडेटा काढणे समाविष्ट आहे.

 

5. विश्लेषण आणि परीक्षा:

   - फॉरेन्सिक तज्ञ घटनांची पुनर्रचना करण्यासाठी, नमुने ओळखण्यासाठी आणि अर्थपूर्ण माहिती काढण्यासाठी डिजिटल पुराव्याचे विश्लेषण करतात. यामध्ये फाइल विशेषता, टाइमस्टॅम्प, कम्युनिकेशन लॉग आणि इतर कलाकृतींचे परीक्षण करणे समाविष्ट आहे.

६. कलाकृती व्याख्या:

   - ते निष्कर्ष काढण्यासाठी आणि प्रकरणाशी संबंधित क्रियाकलाप आणि घटनांबद्दल अंतर्दृष्टी प्रदान करण्यासाठी डिजिटल कलाकृतींचा अर्थ लावतात. या पायरीमध्ये तपासाच्या संदर्भाशी डिजिटल पुरावा जोडणे समाविष्ट आहे.

 

7. टाइमलाइन पुनर्रचना:

   - फॉरेन्सिक तज्ञ डिजिटल पुराव्याच्या विश्लेषणावर आधारित घटनांच्या टाइमलाइनची पुनर्रचना करतात. क्रियाकलापांचा क्रम समजून घेण्यासाठी आणि प्रकरणाचे कथानक स्थापित करण्यासाठी हे महत्त्वपूर्ण आहे.

 

8. तज्ञांची साक्ष:

   - कायदेशीर कार्यवाहीमध्ये, फॉरेन्सिक तज्ञ त्यांचे निष्कर्ष स्पष्ट करण्यासाठी तज्ञांची साक्ष देऊ शकतात. ही साक्ष न्यायाधीशांना आणि न्यायाधिशांना खटल्यातील तांत्रिक बाबी आणि डिजिटल पुराव्याचे महत्त्व समजून घेण्यात मदत करते.

 

९. दस्तऐवजीकरण:

   - संपूर्ण प्रक्रियेदरम्यान, फॉरेन्सिक तज्ञ त्यांच्या पद्धती, वापरलेली साधने, शोध आणि आलेल्या कोणत्याही आव्हानांचे तपशीलवार दस्तऐवजीकरण ठेवतात. हे दस्तऐवजीकरण पारदर्शकतेसाठी आणि न्यायालयात निष्कर्ष सादर करण्यासाठी महत्त्वपूर्ण आहे.

 

10. गुणवत्तेची खात्री:

    - फॉरेन्सिक तज्ञ त्यांच्या कामाची अचूकता आणि विश्वासार्हता सुनिश्चित करण्यासाठी गुणवत्ता हमी उपायांची अंमलबजावणी करतात. यामध्ये उद्योग मानकांचे पालन करणे, सर्वोत्तम पद्धती आणि सतत सुधारित पद्धती यांचा समावेश असू शकतो.

11. सतत शिकणे:

    - तंत्रज्ञानाची जलद उत्क्रांती लक्षात घेता, फॉरेन्सिक तज्ञांनी डिजिटल फॉरेन्सिक, सायबर सुरक्षा आणि संबंधित कायदेशीर फ्रेमवर्क्समधील नवीनतम प्रगतींवर अद्ययावत राहणे आवश्यक आहे.

 

12. कायदेशीर आणि नैतिक मानकांचे पालन:

    - फॉरेन्सिक तज्ञांनी कायदेशीर आणि नैतिक मानकांचे पालन करणे आवश्यक आहे, गोपनीयतेच्या कायद्यांचा आदर करणे आणि त्यांच्या कृती कायद्याच्या मर्यादेत आहेत याची खात्री करणे. त्यांनी निःपक्षपातीपणा देखील राखला पाहिजे आणि हितसंबंधांचे संघर्ष टाळले पाहिजेत.

 

डिजिटल पुराव्यांमध्ये फॉरेन्सिक एक्सपर्टची भूमिका बहु-शास्त्रीय असते, ज्यासाठी तांत्रिक कौशल्य, विश्लेषणात्मक कौशल्ये, तपशिलांकडे लक्ष देणे आणि सखोल विवेकबुद्धी यांचा संयोग आवश्यक असतो. त्यांचे कार्य कायदेशीर तपासणीला उभे राहणाऱ्या पद्धतीने डिजिटल पुरावे उघड करण्यात आणि सादर करण्यात मदत करण्यासाठी आवश्यक आहे.

FROM:-

DRUSHTI FORENSIC (OPC) PVT. LTD.

ADDRESS:- NEAR DISTRICT COURT, BEHIND RENUKA TEMPLE, ‘GRUHYOG’ APARTMENT, ‘A’ WING, SHOP NO ‘4’, ‘1^ST ’ FLOOR, KOLHAPUR, MAHARASHTRA 416006.

MOBILE NO:- +91-9552912971.

SOCIAL MEDIA:-

Ø  COMPANY PROFILE:- HTTPS://VCARD.MEEWAYS.COM/DRUSHTI-FORENSIC-PVT-LTD

Ø  WHATSAPP GROUP:- HTTPS://CHAT.WHATSAPP.COM/GWBLGYAJCJC95J7ABBQHCK

Ø  WHATSAPP CHANNEL GROUP:-HTTPS://WHATSAPP.COM/CHANNEL/0029VAHQKPYEQUIS7TJXHZ0E 

Ø  YOUTUBE:- HTTPS://WWW.YOUTUBE.COM/CHANNEL/UCMM5SNTF2QWOBGOEYZQ8-_A

Ø  FACEBOOK:- HTTPS://WWW.FACEBOOK.COM/PROFILE.PHP?ID=100082398197116

Ø  FACEBOOK PAGE:- HTTPS://WWW.FACEBOOK.COM/DRUSHTIFORENSICLAB/

Ø  INSTAGRAM:- HTTPS://WWW.INSTAGRAM.COM/DRUSHTIFORENSICLAB/

LINKEDIN:- HTTPS://WWW.LINKEDIN.COM/COMPANY/79086624/ADMIN/FEED/POSTS/